Het enneagram is veel meer dan negen punten op het snijpunt van een driehoek en een zeshoek, of een verzameling categorieën of types waarin je ingedeeld moet worden. Het is een psychodynamisch raamwerk dat een krachtig model biedt om te begrijpen hoe persoonlijke ontwikkeling en integratie werken.
Het enneagram biedt geen snelle oplossing met een beperkte houdbaarheid zodra er inzicht is verkregen. Het stelt mensen in staat om zichzelf te blijven ontwikkelen, terwijl het enneagram relevant blijft naarmate wijzelf en onze omstandigheden veranderen.
Binnen het raamwerk vertegenwoordigen de vleugels, instincten, integratieniveaus en lijnen de beweging en reis die we in het leven maken. De kracht van het enneagram ligt in de rijkdom aan potentieel en dynamiek die het biedt, waarbij het soepel schakelt tussen kerntype, vleugels, lijnen van loslaten en verbinding, en niveaus van integratie, om iemands wezen vollediger te verkennen.
Er zijn drie fundamentele manieren om naar beweging te kijken binnen het enneagram:
Verken de punten aan weerszijden van je kerntype, je 'naaste buren' in de cirkel.
Lees meer over enneagramvleugelsOntdek de verbonden punten in de cirkel, jouw punten van 'stretchen en loslaten'.
Lees meer over enneagramlijnenReis van een 'gevangen' relatie met ons kerntype naar het loslaten van kernangsten en het overstijgen van de beperkingen van het type.
Lees meer over integratieniveausHet enneagram wordt beschreven aan de hand van een reeks lijnen van beweging en invloed. Deze lijnen geven de wisselwerking en interactie tussen de verschillende enneagramtypes weer, als patronen van energiestromen. Hoewel ons kerntype onveranderlijk blijft als een soort 'thuishaven', zijn we ook in staat om langs deze verbindingslijnen te reizen of zelfs meegetrokken te worden. Elk enneagramtype is verbonden met de types aan de andere kant van de lijn, als een polariteit of paradox waarin we ons kunnen verdiepen.
Bewegen langs de lijnen biedt een aanzienlijke verschuiving in perspectief of zienswijze, waardoor we uit onze gebruikelijke patronen en reacties kunnen stappen en nieuwe manieren kunnen vinden om te reageren op de wereld om ons heen. De lijnen bieden daarom een rijke bron van mogelijkheden voor verkenning en ontwikkeling, omdat ze balans en verfrissende inzichten bieden voor ons kerntype. In het ideale geval werken we eraan om de lijnen soepel te kunnen bewandelen als een continuüm, als een pad van beweging voor ons geïntegreerde zelf.
Hier is de kern: de lijnen vormen de bouwstenen van het enneagram, niet de punten. Een enneagramlijn is een archetype, een verzameling thema's, als een roman of een leven. Deze thema's zijn bedoeld om je in te verdiepen, aan deel te nemen en mee te worstelen. Michael Goldberg, Enneagramauteur
De lijn die van iemands kerntype af wijst, kan gezien worden als de richting van veiligheid, mogelijkheden of loslaten. Door deze lijn te volgen, kunnen we de hogere aspecten van het verbonden type verkennen, wat de deur opent naar meer gezondheid, zelfontplooiing en het loslaten van stress.
VOORBEELD: Als een Twee onder druk in staat is om verbinding te maken met de positieve of hogere eigenschappen van de Vier, zoals het contact maken met hun eigen emoties en behoeften, creatieve expressie, procesbewustzijn en onderscheidingsvermogen, dan kunnen ze in een andere manier van zijn stappen. Hierdoor krijgen ze een ander perspectief op hun situatie en vinden ze enige bevrijding van hun stress en innerlijke conflicten.
De lijn die naar iemands kerntype wijst, kan worden gezien als de richting van stretchen, uitdaging of stress. Onder druk val je misschien terug op de 'lagere' of minder gezonde aspecten van dit type, waardoor de deur opengaat naar mogelijk ongezonde uitingen, neuroses en het versterken van stress. Een bewuste overstap naar de hoge of positieve kant van dat type kan echter positieve stress en stretchen veroorzaken, waardoor de minder effectieve neigingen of reacties van het kerntype in balans worden gebracht.
VOORBEELD: Als een Twee bewust toegang krijgt tot de hoge kant van de Acht, doelbewust uit hun comfortzone stapt en verbinding maakt met hun persoonlijke kracht, woede op een directe en gepaste manier uit en zich minder zorgen maakt over hoe anderen reageren. Voor een overbelaste 'helper' Twee kunnen experimenten in deze richting enorm ontwikkelingsbevorderend zijn en vastgelopen cliënten weer in beweging brengen.
De niveaus van integratie, ook wel ontwikkelingsniveaus genoemd, geven aan hoeveel zelfbeheersing iemand tot nu toe heeft bereikt op zijn of haar persoonlijke ontwikkelingsreis door het leven. Deze maatstaf is tijdsgebonden en verandert naarmate mensen investeren in hun persoonlijke groei, maar ook wanneer hun omstandigheden meer of minder uitdagend worden.
Hoewel integratie niet vastomlijnd is en mensen, afhankelijk van de context, kunnen schakelen tussen gedragingen die horen bij een hoge of lage integratie, vertonen steeds meer mensen in de loop van de tijd een concentratie van energie en gedrag op een bepaald integratieniveau.
Op een hoog niveau van integratie beweegt men zich naar het centrum van het enneagram, waarbij men soepel kan schakelen tussen de vleugels en de lijnen van stretchen en loslaten. Hierbij houdt men het kerntype op een lichtere en meer vloeiende manier vast. Dit leidt er vaak toe dat de kernmotivaties, gedragingen, thema's en angsten van iemands primaire enneagramtype aanzienlijk worden getemperd. Daardoor kan het voor mensen met een hoge integratie lastiger zijn om hun type definitief vast te stellen.
De Integrative Enneagram Questionnaire meet globaal de zelfbeheersing op basis van drie integratieniveaus. Hoewel iedereen, afhankelijk van de context en de mate van spanning, kan wisselen tussen gedragingen van hoge en lage integratie, is er op elk willekeurig moment waarschijnlijk een concentratie van energie en gedrag op een bepaald integratieniveau.